په‌ی ڕوشنو که‌رده‌ی و ئه‌وه‌وانای نویسیا هۆرامیانه‌کا و به تایبه‌ت نویسیایه‌‌کاو "یادو"ی.
به بۆنه‌و ئانه‌یوه که زوانوو هۆرامی له‌هجێش فرێنێ، په‌ی نویسه‌ی په‌نه‌وازه‌ن سه‌روو زوانێوی ئه‌واگلێری (یۆگێرته‌ی) پێسه‌و زوانی ئیستانداردی (مێعیار) هۆرامی ته‌وافۆق بکریه‌و. ڕازوان و ده‌ستور زوانوو "یادو"ی به پاو ڕازوان و ده‌ستور زوانوو وه‌ڵاکریاو هۆرامانین. مه‌جه‌له‌و هۆارمانی وه‌ڵاکریایێوه‌ن به زوانی هۆرامی که جه کوردستانوو عێراقنه به‌رمه‌شو و مه‌ێنه‌به‌ر . ئی بابه‌توو واریه تێق به تێق/ ده‌قاوده‌ق جه مه‌جه‌له‌و هۆارمانی گێرته‌نما.
((( زوانو هۆرامی چننه له‌هجێش هه‌نێ . یانی چنن ته‌رزێۆ جه قسه‌که‌رده‌ینه.هه‌ر وه‌رو ئانه‌یه مه‌شیو وه‌نیاره وه‌شه‌ۆیسه‌کێ به‌ڵه‌دیدشا بۆنه سه‌رو ته‌رزو نویسته‌ی وه‌ڵاکریا و هۆارمانی. ئی ته‌رزه نویسته‌یچه زۆانوو قسه‌که‌رده‌ی ده‌گێوێ یان یاگێوی نیه‌ن و گردش سه‌رو بنه‌ڕه‌توو ڕازوان و ده‌ستور زۆانو هۆرامی نۆیسیان و په‌نه‌واره‌ن وه‌نیاره‌کێ ئی چنن خاڵا بزانانێ :
1) نیه‌ن / نیه‌نه : په‌ی مێڵێ مه‌نویسیو نیه‌نه و په‌ی نێرێ مه‌نویسیو نیه‌ن. هه‌ر په‌ی نیموتاری "چێشه‌ن، گه‌ره‌که‌ن، په‌نه‌وازه‌ن" په‌ی نێری به‌کار ماریه، به‌ڵام په‌ی مێڵێ مه‌نویسیو "چێشه‌نه، گه‌ره‌که‌نه، په‌نه‌وازه‌نه" .
2) "خاسه‌نی، وه‌شه‌نی، هۆرامیه‌نی، کۆگه‌یه‌نی، .... په‌ی مێڵێ مه‌بانێ " و "خاسنی، وه‌شنی، هۆرامینی کۆگه‌ینی ....... په‌ی نێری مه‌بانێ".
3) حرفو "ب" مه‌ۆزمێ وه‌ڵێ چنن واتیلێۆی په‌ی که‌ردای و به گا ئاورده‌ی هه‌رمانێ پێسه‌و "بوه‌رو، بگێڵو، بسانو، بوه‌رمێ، بگێڵمێ، بسانمێ - بوه‌ردێ، بگێڵدێ، بساندێ- بوه‌را، بگێڵا، بسانا"
4) حرفو "ن" بگنو وه‌ڵێ هه‌ر واتیلێۆێ بۆنه به واتیلێۆه‌ی مه‌نفی یه یان نه‌که‌رده‌ی ئا هه‌رمانێ پێسه‌و "نمه‌وه‌رو، نمه‌گێڵو، نمه‌سانو – نمه‌وه‌رمێ، نمه‌گێڵمێ، نمه‌سانمێ- نمه‌وه‌ردێ، نمه‌گێڵدێ، نمه‌ساندێ، نمه‌وه‌را، نمه‌گێڵا، نمه‌سانا".
5) حرفو "مه" بگنو وه‌ڵێ هه‌ر واتیلێۆێ ئا واتیلێ بۆنه به واتیلێۆه‌ی موسبه‌ته یانی که‌رده‌ی ئا هه‌رمانێ پێسه‌و " مه‌وه‌رو، مه‌گێڵو، مه‌سانو – مه‌ورمێ، مه‌گێڵمێ، مه‌سانمێ – مه‌وه‌ردێ، مه‌گێڵدێ، مه‌وه‌ردێ، - مه‌وه‌را، مه‌گێڵا، مه‌سانا".)))
سه‌رچه‌مه:مه‌جه‌له‌و هۆرامانی، ساڵه‌ی ششه‌مه، ژماره(26-27)، هامن و پاییز 2009، سلێمانی،
Email:horaman2004@yahoo.com
