دوشنبه، خرداد ۰۹، ۱۳۹۰

به‌شێۆ جه‌ نامه‌یوه‌ هینه‌و ئی ڕوانه (1)

... ره‌نگه‌ هه‌رچی چێوه‌ن جه‌ وێره‌گاو ئا په‌نجشه‌مه‌یوه‌ ده‌سش په‌نه‌که‌رد که‌ دلێ کافه‌ وردیه‌که‌و خیابانوو هه‌شتینه‌ نشتێبێنمێره‌ و قسێ نه‌که‌رێنمێ و دیای دیێنمێ په‌ی ئاسمانی و خه‌ریک بێ تاریکایی، تاریکنێره ‌و پاسه‌ خه‌یاڵ که‌رێنمێوه‌ هه‌رچی چێوه‌ن جه‌ په‌نجشه‌مه‌ی وه‌ڵینوه‌ شروع بی و ئاسمان ساف بێ و هه‌ور نه‌وێ و وه‌ره‌تاو بێ و قه‌ده‌مێ دێنمێنه‌ و خه‌یاڵ که‌رێنمێ هه‌نمێ وه‌ره‌و ویه‌روو ژیواینه‌ و خه‌یاڵ نه‌که‌رێنمی ژیوای چێوێوته‌را و دڵما پا کافه‌ وردیه‌یه‌ وه‌ش بێ و بوه‌و وه‌شوو قه‌هوه‌که‌یش جه‌ سه‌روو کۆڵانێوه‌ ئێنه‌و و پیچیێ دلێ هه‌وایره‌ و یاوێ لاو ئێمه‌ هۆشوو حه‌واسما به‌رێ و دنیا وه‌روو چه‌ماماوه‌ ڕۆشنته‌ره‌‌ بێ خه‌یاڵ که‌رێنمێ ژیوای یانی هه‌ر ئی ڕؤشناییه‌ و خه‌یاڵ نه‌که‌رێمێ هه‌وا مه‌تاوۆ ڕۆشنته‌ر بۆ چانه‌یه‌ که‌ بێ و کۆڵانه‌کا وه‌شبۆته‌رێ با چانه‌یه‌ که‌ بێنێ و ئێمه‌یچ چانه‌یه‌ فره‌ته‌ر وه‌شبه‌خته‌رێ بیمێ که‌ بێنمێ و جه‌ ویروو ئا فنجانوو قه‌هوه‌ینه‌ بێنمێ که‌ ئه‌وپه‌روو وه‌شبه‌ختی بێ و خه‌یاڵ که‌رێنمێ ئی گردوو وه‌شبه‌ختیه‌ چا په‌نجشه‌مه‌نه‌ ده‌سش په‌نه‌که‌رد و دلێ ئا کافه‌ وردیه‌و خیابانوو هه‌شتینه‌ نشتێبێنمێره‌ و جه‌ ویرم نمه‌ی ئه‌وه‌ڵ ڕا تۆ دیای یا دیاکه‌و من بێ دلێ هه‌واینه‌ خۆلێش واردێ و یاوا لاو چه‌مه‌کاو تۆ که‌ شادێ نه‌وێنێ و ماتێبێنی و ره‌نگه‌شا وه‌شه‌بێ و جه‌ ویرم مه‌ی گۆشه‌و مێزه‌که‌یم جیا ئاست و خه‌یاڵ که‌رێنا ئی مێزوو پاڵوو ده‌لاقێ خاسته‌رین یاگێنه‌ په‌ی ژیوای و وه‌شبه‌ختی و وه‌شبه‌ختی هه‌ن قه‌راخوو ده‌لاقه‌کێنه ‌و قسێ که‌رێنمی و قه‌هوه‌ وه‌رێنمێ و دووکه‌ڵ که‌رێنمێ و ئاسمانوو زه‌مینی چه‌سپنێنمێ به‌ یۆوه‌و و خه‌یاڵ که‌رێنمێ ئی وه‌ش به‌ختیه‌ مه‌شیۆ ده‌یمێش نیشانه‌و ئا که‌سانه‌ که‌ هه‌نێ به‌روو کافه‌که‌ینه‌و ئی کافه‌ وردیه‌و خیابانوو هه‌شتیه‌ بی به‌ وه‌شته‌رین یاگێ دنیای و رووناکته‌رین یاگێ شاری و خه‌یاڵما که‌رد به‌شه‌ره‌کا کۆرێنێ ئی گرده‌ زه‌ریفی و‌ ئی گرده‌ رووناکیه‌ نمه‌وینا و لایێوه‌ نمه‌دانه‌و سه‌رێوه‌ نمه‌دانێ ئه‌و ئی سه‌رچه‌مه‌و زه‌رافه‌توو نووره‌یه‌و و خه‌یاڵ که‌رێنمێ که‌ عشق ته‌مامیش نمه‌ینه‌و جه‌ گرد یاگێوه‌نه‌ بیه‌یش هه‌ن و سێوه‌رش/ سه‌یێش هه‌ن سه‌روو سه‌ره‌و گردوو ئا که‌ساوه‌ که‌ جه‌ ڕۆیێوی وارانینه‌ چه‌تره‌ نمه‌گێرا ده‌سوه‌ و خه‌یاڵ مه‌که‌را ئینه‌ وارانوو وه‌ش به‌ختین و خه‌یاڵ نمه‌که‌را حوکموو هه‌میشه‌یی عشقی نه‌کریایین و جیا ئاسته‌ین و پڕاین و لواین و مه‌حفوه‌ بیه‌ین و خه‌یاڵ که‌ریێنمێ گردوو دنیای فاڵوو ئی فنجانانه‌ به‌ هه‌قه‌تی مزانۆ و ئی گرده‌ وه‌شیه‌ که‌ هه‌ن فنجانه‌کانه‌ و قۆروانوو سه‌واقه‌و چه‌ماما بۆنه‌ ڕۆێو بۆ به‌ نه‌سیبما و ئایه‌نده‌ هه‌ر ئا نووره‌نه‌‌‌ ئینا جه‌ فنجانه‌که‌نه‌ و هه‌ر ئا به‌رقه‌نه‌ ئینا چه‌مه‌کامانه‌ و خه‌یاڵ که‌رێنمێ ئاسمان هه‌میشه‌ سافه‌ن و هه‌ورش نیه‌ن و وه‌ره‌تاوه‌ن و گۆش نه‌دێنمێ پا ‌هه‌ورایچه‌ ئاسمانوه‌ بێنی و دڵما به‌ وه‌ره‌تاوی وه‌ش بێ که‌ په‌شته‌و هه‌وریوه‌ بێ و پا ئاسمانه سافه‌یه‌ که‌ دماو هه‌وره‌کا وینینیش و پا هه‌وا فه‌ره‌حبه‌خشه‌یه‌ که‌ چه‌نه‌ش هه‌ناسه‌ کێشێنی و چه‌مێ بینینه‌ و خه‌یاڵ که‌ری هه‌رچی چێوه‌ن رووبه‌ران و خه‌یاڵ نه‌که‌رێنی وێره‌گایێوی په‌نجشه‌مه‌ی هه‌ن راوه‌ و نوور و رووناکی بۆنه‌ به‌ دووکانێوه‌ ساده‌ که‌ ئیمه‌ موهێمته‌رین به‌شه‌ره‌کاش و مشته‌ریه‌کاش قسێ نمه‌که‌رمێ و په‌شته‌و مێزێوه‌ که‌ چه‌سپیان به‌ ده‌لاقه‌کێره‌ نشتێنمێره‌ و دیای دیه‌یمێ په‌ی ئاسمانی، ئاسمانێوه‌ که‌ هه‌وره‌کاش فرێ بیه‌نێ و هه‌واو ئه‌ودیموو ده‌لاقه‌کێ ئیتر ڕؤشن نیه‌ن و خه‌ریکه‌ن تاریکایی، تاریکنۆره‌...!


سه‌رچه‌مه‌:
موحسن ئازه‌رم. نویسه‌ر و ڕۆزنا‌مه‌نگاری ئێرانی.

یکشنبه، خرداد ۰۸، ۱۳۹۰

گه‌شوه‌بیه‌ی

ویروزه‌کاو عه‌لی شه‌رێعه‌تی وانێناوه. په‌ی کوڕه‌که‌یش – ئێحسان- وه‌سیه‌ت و راوێژ مه‌که‌رۆ. شه‌رێعتی باسوو به‌سه‌رئاماکاو وێش که‌رۆ ئاوه‌خته فه‌رانسه‌نه‌ بیه‌ن و چنی تاوانش فه‌رهه‌نگ و رۆحی ئێرانی جه‌ وێشه‌نه‌ بازۆوه‌ و جه‌ وه‌رانوه‌روو فه‌رهه‌نگوو گه‌وره‌و وه‌رنیشتینه/غه‌ربینه‌ وێش پارێزنان. ماچۆ ئێنسان وه‌ختێو جه‌ وه‌ڵاتوو وێش هۆرمه‌کنیه‌و ملۆ ڕوه‌ غه‌ریبی و یا ته‌کوو یوته‌راینی جه‌ وێ سه‌رته‌ر- هه‌ق یا ناهه‌ق- هۆرز و نشست مه‌که‌رۆ گاهه‌سوو ئانه‌یشه‌‌ هه‌ن جه‌ وه‌رانوه‌روو فه‌رهه‌نگی ئه‌غیارینه‌ تاقه‌ت نارۆ و بتاویه‌ۆوه ‌و هه‌ر فره‌ زوو وێش بنیه‌وره‌. چا ساتانه‌ و چا مه‌وقێعیه‌تانه‌ ئێنسان چنی متاونه‌ وێش پارێزنۆ؟ په‌نا به‌ چێشی به‌رۆ؟ په‌نا به‌ کێ به‌رۆ؟ هه‌ر که‌س وێش به‌ چێویه‌ره‌ مه‌ئاڵووچنۆ. ئا چێوه‌ به‌ پاو چه‌نیه‌تی ژیوای، هۆرزگا و نیشتگاو ئێنسانه‌کا و هه‌رپاسه‌ فه‌رهه‌نگه‌که‌یشا فه‌رق که‌رۆ.
شه‌رێعه‌تی مووچیاری کۆره‌که‌یش ‌که‌رۆ ئه‌گه‌ر په‌ی درێژه‌و وه‌نه‌ی لوا په‌ی وه‌رنیشتی مه‌شیۆ چێش بکه‌رۆ. ماچۆ تۆ ملی چاگه‌نه‌ عێلمی وه‌ڵکه‌وته‌ و فه‌رهه‌نگ فێر بی. به‌ڵام جه‌ ویرت نه‌شۆ فێربیه‌ی ئا فه‌رهه‌نگیه‌ پا مانا نیه‌ن هه‌رچی چێوۆ وێته‌ن وزی لاوه‌. فێربیه‌ی و سوودگێرته‌ی چێوه ‌باشه‌کا و وه‌ڵکه‌وته‌کا تۆفیرش هه‌ن چنی وێ نیایره‌. وه‌رنیشت فره‌ چێوێ و که‌سێ گه‌ورێش هه‌نێ نه ‌ته‌نیا تۆ به‌ڵکوو فره‌و‌ که‌ساشا، مات، سه‌رگه‌ردان و حه‌یران که‌ردن. ئاگه‌ خیزگاو فره‌ ڕه‌وتا بیه‌ن: رێنۆسانس، ئێنقلابی سه‌نعه‌تی و مۆدێڕنیته‌. سه‌روو شانه‌و غوولاوه‌ بنه‌ره‌تش مجیان: سوقرات، ئه‌فلاتوون، ئه‌ره‌ستوو، مونتێسکیو، دێکارت، ماکیاوێلی، رۆسۆ، دیدرۆ، وڵتر، کانت، هێگل، فیخته‌، کێگارد، هیووم، نیچه‌، گووته‌، شکسپیر، دانته‌، داوینچی، مارکس، هایدگر، داروین، فروید، یونگ، سارتر... . تۆ مه‌شیۆ چاگه‌نه‌‌ بتاوینه‌ تاقت باری و وێت گێری‌. شه‌رێعتی ماچۆ یه‌ک چێو منش جه‌ وه‌رانوه‌روو گردوو ئا غوولاوه‌ نه‌جات دا و جه‌ عه‌وه‌ووو گردیشاوه‌ به‌رئاما. په‌ی‌ تویچ گاهه‌س ئا نوسخه‌ ده‌رده‌ بوه‌رۆ: کتێبوو مه‌سنه‌وی و مه‌عنه‌وی مه‌وله‌وی ڕوومی!
منیچ هه‌ر وه‌خت جه‌ هه‌رمانه‌ی ڕوانێ، وانای و باس که‌رده‌ی، سه‌رنجدای ئی ویرچه‌مه‌و(مکتب) ئه‌و ویرچه‌مه‌ی و ئیدئۆلۆژیه‌ جۆراوجۆره‌کا‌، ‌سه‌ره‌م سه‌رفه‌راغ بۆنه‌. ئاوه‌خته‌ که‌ دڵ گیریان و حاڵ په‌شێوه‌ن. وه‌ختێو به‌ رازه‌و هه‌ستی و ئێنسانی ویر مه‌که‌ریوه‌ و نمه‌یاوی به‌ ماساوه‌و یه‌قینی‌. چاوه‌ختانه‌ که‌ هه‌ر که‌س به چێوێو دڵش وه‌شه‌ن و‌ باسش سه‌روه‌ مه‌که‌رۆ و وێش مه‌چه‌سپنۆ پۆره‌ش تا مانایه‌ش‌ پێوا که‌رده‌ بۆ په‌ی ژیوایش. چاگه‌نه‌‌ که‌ فره‌ی‌ جه‌ ئێنسانه‌کا به‌رمه‌شانه جه‌ کێبیه‌و و‌ بیه‌و وێشا و ویلان، گرفتار و سه‌رگه‌ردانێنێ. چا ساتانه‌ که‌ فره‌ که‌سێ په‌نا به‌را به‌ مه‌سی عه‌ینی و زێهنی و وێشا جه‌ هۆش به‌راوه. چا وه‌خت و ناوه‌ختانه‌ که‌ ئێنسانه‌ سۆک و وردیه‌کا کێبیه‌و وێشا مه‌شاراوه‌ و زاتشا نیه‌ن دلێنه‌و وێشا نیشانه‌ بدا. چا ناوه‌خته‌نه‌‌ که‌ فره‌ که‌سێ شه‌رافه‌ت و ویژدان و ویه‌رده‌شا به‌ خاتره‌و مانه‌فێعیه‌ په‌ستیوه‌ وره‌شای وره‌شا. چا ساعه‌تانه‌ که‌ ڕۆزگاری سپڵۆت و نه‌گبه‌ت مه‌و‌زۆت گۆره‌وشار و بێ حه‌یسیه‌تت مه‌که‌رۆ... ئه‌چا گردوو وه‌ختا‌نه‌ منیچ به‌ وانای مه‌تنێوی هۆرامی، به‌ وانای شێعرێوه‌و مه‌وله‌وی تاوه‌گۆزی و مامۆساو بێسارانی، و یا به‌ ژنیه‌ی ده‌نگوو گه‌ڵوێوه‌ که‌ چه‌نش سیاچه‌مانه، گۆرانیه ‌و له‌فزێوه‌ هۆرامی به‌ر مه‌ینه‌و و مه‌یه‌و نه‌ گۆشم -چه‌ خاسته‌ر و فره‌ وه‌شته‌ر ئه‌گه‌ر جه‌ ده‌م و گه‌ڵوه‌و ئازیزێوه‌ به‌ر به‌ینه و باسوو حه‌دیسوو نه‌فسی و دڵی و عشقی و عاشقی که‌رۆ‌- ئه‌هوه‌ن بوونه‌وه‌ و ئێحساس مه‌که‌روو دنیاو هینه‌و منه‌ن و باڵێم گێرتێنێوه‌ و هه‌نا ئاسمانه‌نه‌. چا وه‌خته‌نه‌ ئا مه‌تنێ و ئا ده‌نگه‌، ئا گه‌ڵوێ و ئا زوانه -که‌ مه‌عبه‌دێوه‌ن‌ ڕۆحوو چن هه‌زار ساڵه‌و‌ ژیوای و فه‌رهه‌نگوو مێلله‌تێوه‌ جه‌موه‌ بیه‌ن چه‌نه‌ش-‌ کێبیه‌و من مه‌گه‌شنۆوه و واشانش مه‌که‌رۆ‌ و سه‌ربه‌رزم مه‌که‌رۆ. ژیوای په‌یم مانادار بۆنه‌. عێزه‌توو نه‌فسی و شه‌خسیه‌ت ده‌س مده‌و په‌نه‌م. گردوو سلووله‌کاو لاشه‌یم هۆرپڕای و شادیشانه‌. چا ساتانه‌، چا ساته‌نه،‌ په‌ی من، ژیوای وه‌شته‌رین چه‌رخوو وێش مده‌ونه!   


هام ده‌ردان ئامان ئه‌ر مه‌نده‌ن هۆشم/  سه‌دایێ وه‌شه‌ن مه‌یۆ نه‌ گۆشم
چمان زیڵه‌ی زه‌نگ زه‌واری مه‌یۆ /  زرنگه‌ی قافڵه‌که‌ی وه‌هاری مه‌یۆ

                                                            مه‌وله‌وی تاوه‌گۆزی


واچه‌نامه‌:
گه‌شه/ گه‌شوه‌بیه‌ی‌: شادوه‌ بیه‌ی، ئاوری بڵێسه‌دار، گڕگێرته‌ی دووباره‌، آتش مشتعل، باد زدن ذغال برای افروختن. *** ویروز: یاداشت *** ئاڵووچیا: آویزان *** وه‌رنیشت: غرب *** بنیه‌وره: از دست بدهد *** وێ نیایره‌: خود را باختن *** خێزگا/ هورزگا: سر بر آوردن، مکان سر بر آوردن‌ ***عه‌وه‌و: مقابله‌*** ویرچه‌مه: مکتب، مکاتیب فکری *** کێبیه: هویت ***  ماساوه‌و یه‌قینی‌: ماهی یقین، مطلق، هه‌تاهه‌تایی*** ویلان: آواره‌ *** 

جمعه، اردیبهشت ۱۶، ۱۳۹۰

عێرفان، ته‌رێقه‌ت و زوانوو ئه‌دایی

دماو سه‌رهۆرداو دینوو ئیسلامی و وڵاوه‌بیه‌یش، زوانوو عه‌ره‌بی بی به‌ زوانوو فره‌ی جه‌ وه‌ڵاته‌کاو دنیای . به‌ جۆرێو که‌ شۆنه‌ماو فره‌ی چا زوانانه‌ که‌ وه‌ڵێ ئامای ئێسلامی وجوودشا بێ، نه‌مه‌نه‌. به‌ ئامای ئێسلامیچ روه‌ ئێرانی په‌ی ماوه‌و زیاته‌ر جه‌ دوه‌سه‌دساڵا که‌ به‌ دوێ قه‌رنێ بێ ده‌نگی ئه‌ژناسه‌ کریان، زوانه‌ ئێرانیه‌کا که‌وتێ قه‌راخوه‌ و ئێژایی وێشا به‌ تایبه‌ت جه‌ ده‌رباروو خه‌ڵیفه‌کانه‌و و قۆدره‌ته‌نه‌ جه‌ ده‌س دا. زوانی عه‌ره‌بی یاگێ ئا زواناشا گێرت. ده‌لیلی بنه‌ره‌تیش ئانه‌ بێ که‌ عه‌ره‌بی زوانوو قورعانی پیرۆزی بێ و شه‌رێعه‌تیچ فره‌ش جه‌ قۆرعانیوه‌ گیریا بێ و خه‌لافه‌ت که‌ره‌کا، عه‌ره‌ب زوانێ بێنێ و زوانوو عالێماکا، عه‌ره‌بی بی. دماته‌ر به‌ ده‌لایێلێ جوراوجۆرێ زوانه‌ ئێرانیه‌کا و جه‌ سه‌روو گردیوه‌ ‌ فارسی که‌م که‌م سه‌ره‌شا به‌رئاوردوه‌ و بیێ به‌ زوانوو مه‌ردمی بێ ده‌سه‌ڵاته‌ی به‌ تایبه‌ت زوانوو به‌یانوو عارێفا. یۆ چا ده‌لیلانه‌ که‌ باعێس بی که‌ زوانه‌ ئێرانیه‌کا دووباره‌ ره‌واج پێوا که‌راوه‌، عێرفان و ته‌رێقه‌ت بیه‌ن.
چیگه‌نه‌ سوئالێوه‌ مه‌تره‌حه‌ بۆنه‌: عێرفان چه‌ تایبه‌تمه‌ندیێوش بیه‌ن چه‌نه‌ که‌ عارێفه‌کا به‌ جیاتی زوانوو عه‌ره‌بی- زوانوو عێلمی و عالێما- روه‌شا ئاردێنه‌ به‌ زوانوو ئه‌دایی؟
عارفه‌کا نمایه‌نده‌و ئێسلامێوه‌نێ که‌ ویژه‌گیه‌کاش توفیرشا هه‌ن چنی ئێسلاموو ئه‌هلوو شه‌رێعتی. زوانوو ته‌رێقه‌تی زوانوو حوکم دای و باڵاده‌سی نیه‌ن. چنی ته‌عه‌سب و وشکه‌ویری مه‌لاباتیه‌ش نیه‌ن. فره‌ ئاسانگیر و ئه‌هلوو رواداری و موداراین. عالێماکا به‌ تایبه‌ت فه‌قیه‌کا جه‌ به‌رویره‌کاشانه‌ فره‌ته‌ر هه‌نێ شۆنه‌و مه‌سائێلوو ئێجتماعی و ئادابوو دین و عێباده‌تیوه‌. به‌ڵام عاڕێفه‌کا که‌متر پاچێوانه‌ ویرشا که‌رده‌نوه‌ و جه‌ وه‌رانوه‌رشوه‌ مه‌سه‌ڵه‌ن جه‌ باره‌و عێباده‌تیوه‌ واته‌نشا: هیچ آداب و ترتیبی مجوی/ هر چه‌ میخواهد دل تنگت بگوی. جه‌ به‌رویروو عارفه‌ گه‌وره‌کانه‌ پێسه‌و سه‌نایی، عه‌تار، سوهره‌وه‌ردی و مه‌وله‌وینه‌ فره‌ته‌ر سه‌روو مه‌عنه‌ویه‌ت و عێشق و یۆبیه‌ی و زکر و سه‌مایوه‌... باس کریان.
مه‌عره‌فه‌تی عێرفانی جه‌ راو عێلمیوه ‌به‌ده‌س نمه‌ی. جه‌ راوینوو عارفیوه‌ عێلم هه‌رمانه‌و ئه‌هلوو قاڵین نه‌ ئه‌هلوو حاڵی. هه‌رچه‌ند عارفێ دژمه‌نوو عێلمی ئێکتسابی نیه‌نێ به‌ڵام مه‌نه‌وه‌ی جه‌ حه‌وزه‌و عێلمینه‌ و ئازادبیه‌ی پا بۆنه‌وه‌شا قه‌بووڵ نیه‌ن و ئا ئاژه‌یه‌ مایه‌و سۆکایه‌تی مزانا و ماچا ئێنسان مه‌شیۆ جه‌ عێلمی گوزه‌ریه‌و و بلۆ پله‌و پایه‌یه‌ سه‌رته‌ر. عارفێ، مه‌ڵای‌ نه‌زانشا قه‌بووڵ نیه‌ن به‌ڵام مه‌ڵاییچشا به‌ عێنوانوو شه‌رته‌و ئێنسان بیه‌ی، نه‌زانان. پی بۆنه‌وه‌ ئادیشا په‌ی به‌یان که‌رده‌و ده‌روونوو وێشا، حه‌دیسوو نه‌فسیشا و زکروو حالیشا نیازشا نیه‌ن به‌ زوانوو عالێما و زوانوو عێلمی به‌لکوو په‌نه‌وازیشا به‌ زوانوو ئه‌دایین. زوانوو یاره‌کاشا. زوانوو موریده‌کاشا. زوانوو ده‌روێشه‌کاشا. زوانوو شه‌رێعه‌تی وعالێما  عه‌ره‌بی بێ و زوانوو ته‌رێقه‌تی زوانوو ئه‌دایی.
به‌ زوانوو ئه‌دایی نووسیه‌ی عارێفه‌کا پی بۆنه‌وه‌ن. عێرفان ته‌جرۆبه‌یه‌ ده‌روونی و مه‌عنه‌وین که‌ به‌ سه‌ختی به‌یان مه‌کریۆ و به‌رمه‌گنۆ. ئه‌هلوو عێرفانی هه‌میشه‌ واته‌نشا هه‌رچی  زوان یا به‌یانێنێ په‌ی واته‌ی و به‌روسته‌ی ته‌جرۆبه‌ی ده‌روونی قسرێنێ چه‌ بیاو پانه‌یه‌ ئی ته‌جرۆبه‌ به‌ زوانوو عێلمی و قودره‌تی به‌یان کریه‌و. یانی زوانوو قاڵی. ئینه‌ جه‌ حاڵێوه‌ن  عێرفان نیازش به‌ زوانوو حاڵین(ده‌روون). زوانێوه‌ ده‌روونی که‌ جه‌ قووڵایی دڵیوه‌ هۆرقۆڵتیه‌و. یانی زوانیی ئه‌دایی. نه‌ ئا زوانه‌ که‌ فێرش بینه‌. جه‌ به‌روه‌ به‌ینه‌. یا سه‌پیه‌و ملته‌ره‌. با ئا زوانه‌ غه‌ریبه‌ فره‌ خاسیچ لوابۆ مه‌ژگته‌ره‌ و خاس بیه‌بۆ به‌ مه‌له‌که‌و زێهنێ وه‌لێ ته‌وانوو ئانه‌ێشه‌ نیه‌ن بتاونه‌ ده‌روونی مجۆ به‌ر و ده‌روونی به‌یان که‌رۆ و رازه‌و حه‌دیسوو نه‌فسی ئاشکرا که‌رۆ. ئه‌گه‌ر ئی فه‌رزیێ درۆسه‌ بۆ ئاوه‌خته‌ ته‌بێعین که‌ عارێفه‌ ئێرانیه‌کێ – نه‌ په‌ی به‌یانوو واقێعیه‌تی که‌ ئه‌قڵ مه‌فامۆش- به‌ڵکوو په‌ی به‌روسته‌ی و ئاشکرا که‌رده‌ی حه‌قێقه‌توو ده‌روونی و ڕۆحیشا په‌نا مارا به‌ زوانی ئه‌دایی. هیچ زوانێو نمه‌تاو ده‌روون و ئێحساسوو ئێنسانی به‌یان که‌رۆ بێجگه‌م زوانوو ئه‌دایی نبۆنه‌.
 ئه‌هلوو ته‌رێقه‌تی هه‌میشه سۆکانه‌ دیانێ په‌ی‌ قاڵوو مقاڵوو عالێما و وه‌ختێو هه‌نێ باغوو سه‌وزوو عێشقینه‌ و هه‌نێ حاڵه‌تێوه‌نه‌ که ئاگاهیشا نیه‌ن جه‌‌ یه‌ک دانه‌ ره‌گوو وێشا  چه‌نی متاوانه‌ به‌ زوانێوی بێگانه‌ و فێرکریا، فاڕیای حاڵیشا، وجوودوو ویشا و فه‌نابیه‌و گیانیشا به‌یان که‌را. ئانه‌نه‌ که‌ فره‌ی جه‌ به‌رویروو عارێفه‌کا که‌ سه‌مه‌ره‌وو ته‌جرۆبه‌یێوی ده‌روونین، به‌ زوانوو ئه‌دایی به‌یان کریاینێ و نویسیاینێ. چوون ئا زوانه‌ چا باره‌وه‌ به‌کارته‌ره‌ن!



سه‌رچه‌مه‌:
 هۆرگێرته‌یه‌ ئازاد جه‌ کتێبوو: هویت ایرانی و زبان فارسی، شاهرخ مسکوب، انتشارات فرزان روز، تاران، 1384 ڕۆجیاری.