چهارشنبه، فروردین ۲۴، ۱۳۹۰

نامه‌و هام فه‌ردی

ئازیز
ئێنسان ئارام ئارام روه‌ دما مه‌لۆ. هیچکه‌س کتووپڕ موعتاد نمه‌بۆ. هیچکه‌س کتووپڕ نمه‌وڕۆره‌. کتووپڕ نمه‌پڕچیه‌و. کتووپڕ نمه‌مانیه‌و. ره‌نگ و ڕۆخسار‌ نمواڕۆ، نمه‌واڕیه‌و‌ و جه‌ ده‌س نمه‌شۆ. ژیوای هه‌ر فره‌ ئارام جه‌ قه‌واره وێش‌ مه‌گنۆ. تکرار و مانیایی فره‌ به‌ دزه‌دزه‌ و سه‌وره‌سه‌ور یاگێ  وێش مه‌که‌رۆوه‌‌. مه‌شیۆ فر ئاگادارێ بیمێ وه‌ڵێ ئانه‌ینه‌ که‌ پلتۆکه‌‌کا گورزوو وێشا بشانا چه‌نه‌شا بیاومێنه‌و و ئێحساسشا که‌رمێ. هه‌رگێز نمه‌بۆ ئا روه‌ به‌ینه‌ که‌ ئێمه‌ سوحێو‌ یا روی تازه‌ی به‌ سڵامیوی موحێبه‌تانه‌ ده‌سپه‌نه‌ نه‌که‌رمێ. مانیایی نمه‌بۆ بۆنه‌ به‌ ویانێوه‌ په‌ی ئانه‌یه‌ ئا هه‌رمانێ‌ که‌ به‌ درۆسش مزانمێ وێڵ که‌رمێ و ئه‌نجامدایش وزمێ وه‌ختێوته‌ر. ئه‌گه‌ر هه‌نگامه‌و ئه‌وه‌ڵی په‌ی لابه‌رده‌ی چێوه‌ وه‌شه‌کا هۆرگێرمێ شه‌ک نه‌که‌ری که‌ ئه‌و هه‌نگامه‌کاته‌ری به‌ گورتاو هۆر مه‌گێرمی. ئیمه‌ مه‌شیۆ تا ئاخرین ڕۆ ژیوایما – که‌ پی جۆره‌ به‌ سه‌ختی مدرنانما سه‌روو پایوه‌ - تازه‌ بمانمێوه‌. به‌خوا قه‌سه‌م ئینه‌ حه‌قوو وێمانه‌.

سه‌رچه‌مه‌:
چهل نامه‌ کوتاه‌ به‌ همسرم، نادر ابراهیمی، انتشارات روزبهان، 1388ڕۆجیاری.

جمعه، فروردین ۱۹، ۱۳۹۰

قسێ یادوی جه‌ ده‌سپه‌نه‌که‌رده‌و ساڵه‌ی تازێنه‌

وه‌هار فه‌سڵه‌و تازه‌وه‌ بیه‌ین. تازه‌وه‌ بیه‌و ته‌بێعه‌تی. ئێنسانیچ به‌شێوه‌ن جه‌ ته‌بێعه‌تی که‌ هه‌مرا و هه‌مبه‌شه‌ن چنی ئی تازه‌وه ‌بیه‌یه‌. جه‌ وه‌هاره‌نه‌ هه‌رچی چێوه‌ن تازه‌ مه‌بۆوه‌ و یا مشیۆ تازه‌ کریه‌ووه‌. دماو هه‌ر زمسانیوی، هه‌رچننه‌یچ سه‌خت و تاقه‌ت پرووکن، وه‌هار مه‌ینه‌ و به‌ یاوای وه‌هاری هه‌رچی چێوه‌ن ڕۆحش مه‌گنۆنه‌ و مه‌ژووژیه‌ووه‌. دارو و ته‌وه‌ن، هه‌رد و که‌شوو کو، به‌رو و ده‌شت، گۆڕاڵێ و په‌له‌وه‌رێ گیانشا مه‌گنۆنه‌ و گیانداره‌کایچ لاشه‌و گیانشا مه‌شوریه‌ووه‌ و تازه‌ مه‌بۆنه‌وه‌. جه‌ وه‌هاری فه‌رهه‌نگیچه‌نه‌ جه‌ریان هه‌ر پاسه‌ن به‌ڵام به‌ ته‌شکێته‌ر و به‌ زوانێوته‌ر. مێلله‌توو هۆرامانی دماو وه‌رمێوی قورسی، دماو ژیواییوی زمسانوار ئارام ئارام  هایش بیه‌نوه‌ و خه‌ریکا ڕۆحوو ژیوای دلێشه‌نه‌ تازه‌ مه‌بۆنه‌وه‌. ئه‌وه‌ژیوای زوان و فه‌رهه‌نگی هۆرامی به‌ شێوه‌یه‌ جه‌دید و جه‌ دلێ پرۆسه‌ یا ره‌وتێوی ئینسانینه‌ که‌ چن‌ ساڵێوه‌ن ده‌سش په‌نه‌ که‌رده‌ن خه‌ریکه‌ن میاوۆ به‌ سه‌مه‌ر و نه‌تیجه‌. نوونگه‌ یا ده‌لیلوو ئی سه‌رکه‌وته‌ییه‌ جیا جه‌ زه‌حمه‌ت، ته‌لاش و وێ ئاگاهی فره‌یی جه‌ ئینسانه‌ دڵسۆز و مانیانه‌شناسه‌کا، ئانه‌نه‌ که‌ ئی ره‌وته‌ و ئی هه‌رمانێ بنجوو ڕێخه‌ش ئینا دلێ دڵوو خه‌ڵکینه‌و و نه‌بینیانوه‌ به‌ تاقه‌که‌سیوه‌ و جه‌ گردی موهێمته‌ر ئی هه‌رمانێ، هه‌رمانێوی ئینسانیه‌نه‌. ئاگاهی ره‌وتێوه‌ن بێ ئه‌وه‌گێڵای و بێ به‌رگه‌شت و زه‌رووره‌تی تاریخی، مێلله‌توو هۆرامانیش یاونان به‌ ئی ئاگاهیه‌ تاریخیه‌ که‌ په‌ی مه‌نه‌وه‌ی وێش به‌ عێنوانوو فه‌رهه‌نگێوی به‌شه‌ری مه‌شیو قۆڵێ هۆرماڵۆ و ده‌سکه‌رۆ به‌ کار که‌رده‌ی. تاریخ شایه‌تی و گه‌واهی مده‌و که‌ هه‌رمانه‌ی ئینسانیه‌ بێ هیچ شه‌کێوه‌ سه‌رمه‌گنۆنه‌ و نمه‌فوتیه‌و. پێسه‌و فارسا ماچا دێروو زووش هه‌ن به‌ڵام سووچیایش نیه‌ن. به‌ ڕاوینوو من ئیمساڵ (1390) ڕۆجیاری، یۆ چا ساڵانه‌ که‌ ئه‌وه‌ژیوای هه‌قه‌تینوو زوان و فه‌رهه‌نگی هۆرامی میاوۆ به‌ پله‌ و پایه‌یه‌ به‌رز. وه‌شبه‌ختانه‌ فره‌ی جه‌ هۆرامی زوانه‌کا و هۆرامی دۆسه‌کا فره‌ به‌روێرێشا ئاماده‌و چاپی که‌ردێنێ و یا خه‌ریکوو نووسیه‌ینێ که‌ جه‌ وه‌خت و یاگێ وێشه‌نه‌ باسشا سه‌روه‌ مه‌که‌رمێ. به‌ ئۆمیده‌نا که‌ ئی ساڵه‌ تازێ هه‌رکام جه‌ ئیمه،‌ یانی ئاکاسانه‌ که‌ جه‌ ره‌وتوو ئه‌وه‌ژیواو زوانی هۆرامینه‌ به‌شدارێنی جه‌ هه‌ر کۆگه‌نه و هه‌ر پله‌وپایه‌نه‌‌ که‌ هه‌نێ به‌ شێوه‌یه‌ مه‌نتێقی و ژیرانه‌و ئێنسانانه‌ و به‌ دوور جه‌ هه‌ر په‌یلوایه‌ ئیحساسی و وه‌شکه‌رده‌ی حاشیه‌هایه‌ بێ سه‌مه‌ر به‌ هه‌ر جۆرێوه‌ که‌ حه‌زشا موازۆ و ته‌وانشا هه‌ن ته‌لاشوو وێشا وزا کار تا ئی ڕه‌وته‌ ئێنسانیه‌ زووته‌ر بیاوۆ به‌ یاوگه‌و بنه‌ره‌تی ویش.