من هه‌میشه ئه‌جیێم بێده‌نگی باشته‌رین چێوه‌ن. ئه‌جیێم باشته‌ر ئانه‌نه ئینسان پسه‌و بوتیماروو(به‌بوه‌که‌ره) قه‌راخوو ده‌ریای باڵێ و په‌لێ وێش وڵاوه که‌رو و ته‌نیا بنیشوره. به‌ڵام ئیسه ئیتر ده‌سوو وێم نیه‌ن چونکه‌تێ ئا چێوه که مه‌شیایا نه‌ویایا، بی. کێ مه‌زانوو؟ گاهه‌س هه‌ر ئیسه یا یه‌ک ساعه‌تته‌ر ده‌سیه هێزێ مه‌سێ بیانێ و ده‌سگیرم که‌رانێ. ئه‌سڵه‌ن حه‌ز نمه‌که‌روو لاشه‌و وێم نه‌جات بدو. ئه‌ڵبه‌ته یاگێ ئینکار که‌رده‌یچ نه‌مه‌نێنه‌وه. ئینه تاوایچم له‌که ونینه‌کا بشارووه به‌ڵام وه‌ڵێ ئانه‌ینه گنوو ده‌سوو ئه‌یشا پیاڵیه جه شه‌راوه‌که‌ی ئه‌چا شه‌رابه‌ی که به ئیرس یاوان په‌نه‌م و نیانم سه‌روو تاقه‌که‌یوه مه‌نیه‌و سه‌ره‌موه.
ئیسه گه‌ره‌کمه‌ن گردوو ژیواو وێم پسه‌و هوشه‌و هه‌نگوورێ دلێ ده‌سیمه‌نه بگووشوو و شیره‌که‌ش – نه، شه‌راوه‌که‌ش- قه‌تره قه‌تره پسه‌و ته‌به‌روکی بازووشه‌ره دلێ گه‌ڵوه‌ی وشکه‌و سێوه‌ره‌که‌یم. ته‌نیا گه‌ره‌کمه‌ن وه‌ڵێ ئانه‌ینه بلوونه گردوو ئا ده‌ردانه که رێزه رێزه پسه‌و خووره‌و کونجوو ئوتاقه‌که‌ی منشا وارده‌ن بارووشا روه‌و کاغه‌زی. چون پی جوره باشته‌ر مه‌تاو فکره‌کام رێک و پێک که‌روونه. ئایا یاوگه‌م نووسیه‌ی وه‌سیه‌ت نامه‌ین؟ هه‌رگێز. په‌ی ئانه‌یه نه ماڵم هه‌ن تا دیوان یا ده‌وڵه‌ت بوه‌روش و نه دینم هه‌ن که شێتان به‌روش. چانه‌یچه به‌ده‌ر چه چێویه چی دنیاینه مه‌تاوۆ وردیته‌رین ئیژایش بو په‌یم؟ ئاچێوه که ژیوای بێ جه ده‌سم دان. ئاستم و گه‌ره‌کم بێ جه ده‌سم بشونه. دماو ئانه‌یه که من لوانی به ده‌ره‌ک! گیرام که‌سیه ئی کاغه‌زه شڕانه بوانۆوه و گیرام هه‌فتا ساڵێ سیاوێ نوانوشاوه. من ته‌نیا په‌ی ئانه‌یه منویسونه که نیازی زه‌روریم هه‌ن به نوسیه‌ی. من موحتاجه‌نا. فره نیازم هه‌ن تا ویره‌کاو وێم پێوه‌ن بدو به بیه‌ی خه‌یاڵی وێموه یانی به سێوه‌ره‌که‌یموه. ئی سێوه‌ره شوومه که وه‌روو روشنایی شوڵه‌که‌ینه که‌وته‌ن قه‌وۆ دیواره‌که‌ی و ئه‌جوت ئا چێوه که منویسوونه‌ش ئاد به تاقه‌ت موانوشوه و قووتش مدو. ئی سێوه‌ره حه‌تمه‌ن فامش جه من باشته‌ره‌ن. ته‌نیا چه‌نی سێوه‌ره‌که‌یم خاس مه‌تاوۆ قسێ که‌روو. ئاده‌ن ماروموه قسێ. ته‌نیا ئاو مه‌تاو بژناسوم. حه‌تمه‌ن مه‌فامو.
گه‌ره‌کمه‌ن شیره‌و – نه، شه‌راوی تاڵوو- ژیوایم رێزه رێزه بازووره دلێ گه‌ڵوه‌ی وشکه‌و سێوه‌ره‌که‌یم و بواچووش په‌نه: ئینه ژیوایمه‌ن!
هه‌رکه‌س هیزیمش دیه‌بوو جوانیه مێڕیا و بێحاڵش دیه‌ن به‌ڵام ئارو پیره‌پیایه کومیا مه‌وینو که موێ چه‌رمێ، چه‌مێ مووشینێ و لچێ شه‌که‌رینێش هه‌نێ. من ته‌رسای ته‌رسوونه که جه ده‌لاقه‌و ئوتاقه‌که‌یمه‌نه ته‌ماشاو به‌ری که‌روونه. دلێ جامه‌که‌ینه ته‌ماشاو وێم مه‌که‌روو. په‌ی ئانه‌ی گرد یاگێوه‌نه سێوه‌رێ فرێ هینو وێم مه‌وینوونه. په‌ی ئانه‌یه بتاوۆ ژیوای وێم په‌ی سێوه‌ری خه‌موه بیه‌یم که که‌وته‌ن قه‌وۆ دیواره‌که‌ی باشته‌ر شیوه‌که‌روو مه‌شیو حه‌کایه‌تێ کورنووه. چه حه‌کایه‌تانێو که جه‌باره‌و ده‌ورانو زاڕوڵه‌یی، ئیشق، پێوه وته‌ی، زه‌ماون و مه‌رگێوه هه‌نێ و هیچکامیچشا هه‌قێقه‌تشا نیه‌ن. من جه کورنایوه‌و قسا و رازا مانیانا.
هه‌وڵ مدو ئی هوشه هه‌نگوورێ گوشوونه. وه‌لێ ئایا دلێشه‌نه که‌مته‌رین هه‌قێقه‌ت بیه‌یش هه‌ن؟! ئیتر ئانه‌یه نمه‌زانوو. من نمه‌زانوو هه‌نا چکو و ئی تیکه ئاسمانه‌و سه‌روو سه‌ره‌یمه و یا ئی بننووسه زه‌مینه که سه‌رشوه نیشتێناره هینه‌و نیشابوورین یا هینه‌و به‌ڵخ و به‌نارێسی؟ به هه‌ر جور بۆ من به هیچ چێویه دڵنیا نیه‌نا.
چکۆوه ده‌سپه‌نه که‌روو؟ چونکه‌تێ گردوو ئا فکرانه مه‌ژگمه‌نه هورمه‌قوڵتیا هینه‌و ئی له‌حزه‌ینێ. ساعه‌ت، ده‌قێقه و تاریخشا نیه‌ن. گاهه‌س هورکه‌وتیه‌و هیزی په‌ی من کونه‌ته‌ر و بێ ته‌ئسیرته‌ر جه ئێتێفاقیه‌و هه‌زار ساڵا چێوه‌ڵته‌ری بۆ.
ره‌نگه پا بونه‌وه که چه‌نی دنیاو زینه‌کا گردوو رابێته‌کام پڕچناینێ یادگاریه‌کاو ویه‌رده‌ی باش میاوه وه‌روو چه‌مام. ویه‌رده، ئایه‌نده، ساعه‌ت، رۆ، مانگه و ساڵ گردی په‌ی من هیچ توفیرشا نیه‌ن. ده‌ورێ جیاوازێ زاروڵه‌یی و پیری په‌ی من بیژگه‌م قسێ پووچێ هیچ چێویه‌ته‌ر نیه‌نێ. ته‌نیا په‌ی خه‌ڵکی عادی و په‌ی ره‌جاڵه‌کا، ئه‌رێ په‌ی ره‌جاڵه‌کا که ژیوایشا فه‌سڵ و زه‌مانی دیاریکریاش هه‌ن و پسه‌و فه‌سڵاو ساڵێ که ئینای مه‌نته‌قه‌و موعته‌دڵیه‌نه ئی چێوانه راسێنێ و دلێنه‌شا هه‌ن. ژیواو من گردش یه‌ک فه‌سڵه‌ن و یه‌ک جوره‌ن. پسه‌و ئانه‌ینه جه مه‌نته‌قه‌و سه‌ردسیریه‌نه و دلێ تاریکایه بێ ئه‌وپه‌رینینه ویاریا بو. ئینه جه حاڵیوه‌ن دلێ جه‌سته‌یمه‌نه هه‌میشه و دایم شوڵیه مه‌گڕونه و پسه‌و شه‌معێ مه‌تاونوموه و مه‌که‌روم به ئاوی.
به‌ینوو چوار دیواریه‌نه که ئوتاقه‌که‌و منش چه‌نه‌ن و حه‌وشیه که ده‌ور و به‌روو ژیوای و ویرو منش گێرته‌نه‌ره زینده‌گیم پسه‌و شه‌معێ رێزه رێزه مه‌تاویۆوه - نه، ئیشتینا مه‌که‌روو- ژیوایم پسه‌و هێزمیه/ هێزێمیوی ته‌رین که که‌وته‌ن چیروو قازانێوه و به ئاییروو ئه‌وته‌ر هێزماکا برێژیان و بیه‌ن به زوخاڵ که نه سووچیان و نه تازه مه‌نه‌نوه. ته‌نیا جه دووکه‌ڵ و هه‌ڵمه‌و ئه‌ویشاته‌ر خه‌فه بیه‌ن...
واچه‌نامه:
بایه‌قوش: جغد، بوف کور *** ره‌جاڵه: ئینسانی سپله یا سفله، خه‌ڵکی بێحیا و بێ چه‌م و روو، ئینسانێ په‌ست و بێ ئه‌رزشێ.
سه‌رچه‌مه:
بوف کور: صادق هدایت
