ئاخرین هه‌ناسه‌

من وه‌ڵێ گرد چێویه‌نه‌ واقێعه‌ن وه‌شحاڵه‌نا و شایه‌د واچو ئینه‌ ئاره‌زووم بێ. شایه‌د چنی دوسێ و براده‌رێ هه‌میشه‌ قسێم که‌ردێنێ و واته‌نم که‌ی بۆ وه‌زیفه‌که‌ سه‌روو شانه‌و ئێمه‌وه‌ لابشو ده‌یمێش به‌ دیگه‌رانی. شایه‌د شمه‌ نه‌دیه‌بوتا. ده‌ردها و ره‌نجها، شه‌ونه‌وته‌ی و ئه‌عساب وردی و موبارێزاتێو (که‌ کریاینێ) یانی موباریزاتێوی زێهنی و خود ده‌روونی. چنی وێت، چنی جامێعه‌ی، پیراموونیت، خانه‌واده‌ی، که‌سێ وێت حه‌تتا. ئیسه‌ وینمێ ئی جوانه‌ عاله‌ عالێ چێگه‌ نیشتێنێره‌ ئی قسا که‌را و‌ ئیمه‌ گه‌شیه‌یمێوه.‌ ئه‌وه‌ڵه‌ن من حه‌ز که‌رو ته‌ک ته‌کو ئینیشا قسی که‌را. قسێشا بژنه‌ونه‌. لازم نمه‌که‌رو من قسێ که‌رو. جه‌له‌سه‌و‌ ئێشان. ئیدێنێ ئامه‌ینێ ده‌ور. مشیۆ ئێدێ قسێ که‌را. فه‌سڵ فه‌سڵوو ئه‌ێشان.

چێشی ئێمه‌ش جه‌موه‌ که‌ردێنمێ: خودئاگاهی. یاواینمێوه‌ به‌ وێما. مزانمێ که‌ هه‌نمێ. مه‌وجودیه‌تما هه‌ن. ئینه‌نه‌ فه‌سڵی موشته‌ره‌کما. خوب! چێش بیه‌ن من ئامانا (په‌ی مه‌یدانو زوانی هۆرامی). به ‌قه‌وڵوو ئاغه‌ی به‌هرامی من ئه‌سڵه‌ن زوانشناس نیه‌نا. نه‌واته‌نم زوانشناسه‌نا. ئێدێعا نمه‌که‌رو. نیاز نیا ئه‌سله‌ن. مه‌گه‌ر ئه‌حمه‌دی شاملو، حافێز، فێردوسی، ماموسا هێمن و شێرکو بێکه‌س زوانشناسێ بیێنێ تا نیاز بۆ من حه‌تمه‌ن زوانشناس بو تا بنویسو. ئه‌سڵه‌ن(ئی ئیده‌ که‌ مشیو زوان شناس بێ تا بتاوی کارو زوانی که‌ری و بنویسیش په‌نه‌) ئه‌ز ئه‌ساس مردود و باتڵن و هه‌رگێز نه‌لدێ ته‌ره‌فوو ئا ئیدێره‌ و بنیه‌یدێشوه‌ کنار به‌ڵکوو لویدی سه‌رو ئه‌ندیشه‌. عێلم بیه‌ن کوته‌ک. کوته‌ک. نه‌قدو عێلمی په‌یچشی بو؟ په‌ی ئینسانی. ئینسان په‌یچێشی؟ په‌ی بیه‌یی. بیه‌یی په‌ چێشی؟ په‌ی ئێبراوزو وجوودی. وه‌ختێو من نه‌بیا، مه‌وجودیه‌تم نه‌بێ مێخام عاله‌م نه‌بی. ئه‌سله‌ن عاله‌مێو نیا ئوسوله‌ن ئه‌گه‌ر تو نه‌بێ. عاله‌م به‌ تۆوه‌ معناش هه‌ن. به‌ ته‌ک ته‌کو ئێمه‌وه‌ معناش هه‌نه‌. په‌س خاهێشتا وه‌نه‌ که‌رو عێلمی مه‌که‌ردێ کو‌ته‌ک. عێلم مشیۆ وێش چراوی بو. وه‌ره‌راو روشن که‌رو. دروس به‌رعه‌کس عێلم بیه‌ن مانع ئه‌لان په‌ی ئی کاریمانه (کارو زوانی هۆرامی)‌. چی پاسه‌ ته‌ماشاو عێلمی که‌ردی. من فره‌ وه‌ختا نمه‌گێرو. حه‌تتا ئه‌گه‌ر زوان نه‌بو(مه‌نزوور زوانی هۆرامین) من که‌رایش که‌رو زوان. ئه‌ندیشه‌ش په‌نه‌ به‌یان که‌رو. به‌رایش به‌رو سه‌ر. منویسایش منویسو په‌نه‌. ئیحساسش په‌نه‌ که‌رو. زاوڵه‌که‌یم پانه‌یه‌ بار مارونه‌. ئه‌هه‌میه‌تش مدو په‌نه‌. وێم به‌یان که‌رو. وێم میاونونه. ئایا ئینه‌ غه‌ڵه‌ته‌ن؟ کێ هه‌ن عاله‌مه‌ن ئینه‌یه‌ ره‌د که‌رۆوه‌؟ هه‌ر که‌س ره‌دش که‌رۆوه‌ زدوو ئینسانیا. بدونه‌ شه‌ک. فره‌ وه‌ختا نمه‌گێرو. وه‌شحاڵ بیانی.

*** ئاخرین سوخه‌نرانی زینه‌یاد محه‌ممه‌د مسته‌فازاده‌ی چن روێ وه‌ڵێ مه‌رگێشه‌نه‌ (زمسانو 1391 روجیاری) جه‌ جه‌موو دانشجواو که‌لاسوو زوانو هۆرامی دانشگاو په‌یام نورو مه‌ریوان ینه‌.