جمعه، تیر ۱۰، ۱۳۹۰

عێشق جه‌ زه‌مانه‌و وه‌باینه

وه‌ختێو فلورێنتینا ئارسیا خه‌به‌ردار بی قه‌راره‌ن فرمینا داسه‌ شوو که‌رۆ به‌ دوکته‌ریوه‌ وه‌شبه‌خت و مه‌شهووری که‌ جه‌ ئورووپا‌نه‌ ده‌رسش وه‌نه‌ن و تازه‌ گێڵانوه‌ په‌ی ئامریکای وارینی ئیتر هیچ هازێوه‌‌ نه‌تاوش ئادی جه‌ نائومیدی هه‌تاهه‌تایی‌ به‌ر بارۆ. دوکته‌ر خوناڵ ئوربینو لاو تاته‌و فرمینایوه‌ ره‌سمه‌ن خاستگاریش که‌رده‌ بێ. ئه‌داو فلورێنتینا هه‌رچێو‌ جه ‌ده‌سش ئامه‌ په‌ی سه‌بووری ئادی ئه‌نجامش دا. به‌ڵام هیچ فاییده‌ش‌ نه‌بێ. زاناش ئاد ئیتر قسێ نمه‌که‌رۆ. ده‌م نمه‌ده‌و به‌ غه‌زایوه‌ و شه‌وانه‌ خه‌وه‌ره‌ن و پێسه‌و پلوورێ وارانوو وه‌هاری هه‌رسی مه‌مجۆره‌. حه‌فتیه‌ش په‌نه‌ شی تا تاواش تیکه‌یوه‌ نان بنیه‌و ده‌مش. ئه‌داش جه‌ هێوه‌ره‌که‌یش ڵاڵیاوه‌ جه‌ شێرکه‌توو که‌شتیڕانینه‌ هه‌رمانیه‌ش په‌ی بێزۆوه‌. به‌ڵام به‌ شه‌رتێوه‌ یاگێه‌ دوورکه‌وتێ و نادیار و ده‌ورووبه‌روو جه‌نگه‌له‌کاو ماگدالناینه‌ بۆ که‌ نه‌ پوستخانه‌ش چه‌نه‌ن و نه‌ تلگراف تا که‌سیو جه‌ خه‌ڵکوو ئی شاره‌ له‌عنه‌تیه‌ نه‌تاوۆ هه‌واڵه‌کاو ئیگه‌یه‌ بیاونۆ په‌نه‌ش. مامۆش گۆشش نه‌دا به‌ بێوه‌ژه‌نه‌و براکه‌یش و هه‌رمانێوه پاسنێشه‌ نه‌دا په‌نه‌ش به‌ڵام به‌ بۆنه‌و ئانه‌یوه‌ حه‌ز نه‌که‌رێ قه‌یافه‌و برازا زۆڵه‌که‌یش بوینۆنه‌ جه‌ شاریه‌ فره‌ وه‌شه‌نه‌ به‌نامێ دلیواینه‌، تلگرافیانه‌نه‌ هه‌رمانیه‌ش په‌ی ئیستوه‌.‌ تا ئا شاره‌ بیس روێ را بێ و ته‌قره‌یبه‌ن یه‌رێ هه‌زار میترێ به‌رزته‌ر جه‌ کۆڵانه‌و ده‌لاقه‌کا‌.
فلورێنتینا ئارسیا چا سه‌فه‌ره‌‌ شه‌فا به‌خشه‌یه‌ چێویه‌ش حاڵی نه‌بی. به‌ڵام به‌ هه‌ر حاڵ بینده‌ر ئاده‌ش فه‌رامووش نه‌که‌رده‌. ئاد هه‌ر به‌سه‌رئامه‌یه‌ تاڵ و شیرین جه‌ به‌خته‌ی سایوه‌و وێش زانێ. که‌لووپه‌لشا په‌ی پێچناوه‌. به‌ڵام فلورێنتینا ئارسیا ئه‌ننه‌ زه‌جرێش کێشایبێنێ قه‌لبش بیه‌بێ به‌ ته‌وه‌نی. جورێو دیێ په‌ی کۆڵه‌که‌یش و ئا وه‌سیلانه‌ که‌ پێچابێشاوه‌ په‌یش ئه‌جێش مه‌رده‌یوه‌ن که‌ خه‌ریکه‌ن ته‌ماشاو ئه‌سپه‌رده‌که‌رده‌و وێشه‌ن. به‌ هیچ که‌سی نه‌واتش ئاگه‌یه‌ جیا مازۆ و جه‌ هیچ که‌سی خودا حافێزیش نه‌که‌رد. به‌ لێره‌ سه‌ختیێوی پۆڵایین جه‌ دڵشوه‌ ئاستشوه‌و پێسه‌و عێشقه‌که‌یش ته‌نیا به‌ لاوه‌ ئه‌دایشوه‌ ئی رازیشه‌ درکنا. وه‌لی شه‌وه‌ی وه‌ڵ جه‌ سه‌رفه‌ریشه‌نه‌ عه‌مده‌ن کاریه‌ش که‌رد نزیک بێ گیانوو وێش جه‌ ده‌س بده‌‌و. سه‌عات دوانزه‌و شه‌وێ کوت و شه‌رواڵه‌ جوانخاسه‌که‌ش که‌ یه‌کشه‌مانی په‌ی کلیسای که‌رێشا‌نه‌ که‌ردێش وه‌رش و لوا په‌ی لێبه‌ره‌و یانه‌و فورمینا داسای و چیروو بانجێڵه‌که‌ێشاوه‌ مدراره‌و و به‌ ته‌نیایی گه‌ره‌کش بێ ئا ئاهه‌نگه‌ واڵسێ که‌ په‌ی ئادێ وه‌شش که‌ردێ بێ پێسه‌و جارانی بده‌ونه‌ په‌یش. ئاهه‌نگیه‌ که‌ جه‌ توولوو یه‌رێ ساڵانه‌ ره‌مزوو ئاگادار که‌رده‌ی به‌ینوو هه‌ردویشا بێ. هه‌مزه‌مان که‌ ئاهه‌نگه‌کێ دێنه‌ چیروو لچا‌وه‌ شێعره‌کاش په‌ی وێش وانێوه‌. جه‌ ئاوه‌و هه‌رسه‌و چه‌ماش ویولۆنه‌که‌ ته‌ڕ بیه‌بێ. ئه‌ننه‌ به‌ ئیحساسوه‌ ویولۆن دێنه‌ که‌ هه‌ر جه‌ نۆته‌ ئه‌وه‌ڵیه‌کانه‌ تووته‌کاو خیابانه‌که‌ی ده‌سشا که‌رد به‌ نووزه‌ نووز و دماتر ئا نووزانه‌ یاوای به‌ گردوو شاری و نووزه‌ نووز شاره‌که‌ش گێرته‌ره‌. وه‌ره‌ وه‌ره‌ پا جادووه‌ که‌ مووسێقیاکێ‌ بێش گرد ئارامێ بیێوه‌ و واڵسه‌که‌ به‌ بێده‌نگیێوی مافه‌وقی ته‌بێعی دماییش ئاما. به‌ره‌و بانجێڵه‌که‌ی واز نه‌وی. هیچ که‌س سه‌ره‌ش به‌رناورد جه‌ ده‌لاقه‌کێوه‌. حه‌تا جه‌ نگابانوو شه‌وێچ خه‌به‌ریه‌ نه‌وی که‌ مه‌عمووله‌ن به‌ ژنیه‌ی ئاهه‌نگه‌کاو چیروو بانجێڵه‌که‌ی به‌ چراویه‌وه‌ وێش یاونێ و تا ئاخرین نوت له‌زه‌ت به‌رێ. ژه‌نیه‌ی ویۆلۆنی په‌ی فلورێنتینا ئارسیا جۆرێو بێ که‌ واچێنی شێتانشا جه‌ وجوودشه‌نه‌ به‌ر ئارده‌ن چوون وه‌ختێو ویولۆنه‌که‌ش نیاوه‌‌ دلێ سنوقه‌که‌یش و چا خیابانه‌ مه‌رده‌نه‌ بێ ئانه‌یه‌ بدیه‌و ئه‌ودماوه‌ سه‌ره‌ش وسته‌ره‌ و دووروه‌ بێ و ئیتر ئیحساسش نه‌که‌رد ‌ قه‌راره‌ن روی دمایین ئاگه‌یه‌ جیا بازۆ، پاسه‌ زانێ ساڵهای ساڵ چێوه‌ڵته‌ر ئاگه‌شه‌ جیا ئاسته‌ن. ئاویچ به‌ جۆریه‌ که‌ هیچ وه‌خت ئه‌وه‌ ئامایش نیه‌ن‌.
 تا ئاوه‌خته‌ بینده‌ر سه‌فه‌رش نه‌که‌رده‌ بێ. سنوقیه‌ش په‌نه‌ بێ که‌ لیباسه‌کاش چه‌نه‌ بێنێ و هه‌رپاسه‌ بریه‌ کتێب داستانێ وینه‌داری که‌ مانگانێ  سانێشا و وێش به‌ مقوا به‌رگشا گێرێ و ئه‌ننه‌ ده‌س به‌ ده‌سش په‌نه ‌که‌ردێبێنی و وه‌رقه‌کاش دا‌یبێنێوه‌ شیوه‌ بیه‌بێنی. ویولۆنه‌که‌ش نارده‌ بێ چه‌نی وێش چوون سه‌همێوه‌‌ گه‌وره‌ش بێ جه‌ به‌دبه‌ختیش. وه‌لێ ئه‌داش مه‌جبوورش که‌رده‌ بێ که‌لووپه‌لوو ئه‌وه‌حه‌سیا و سه‌فه‌ریه‌ ‌ده‌ردوارده ‌و عادی به‌رۆ ته‌کوو وێش. ئی که‌لووپه‌لانه‌ سه‌نگا، مه‌لافه‌، کاسه‌و گمێزی و تۆڕییوه‌ مێشووله‌گیر بێنێ. گردوو ئی چێوانه‌ پیچیایبێنێ به‌ تۆشه‌به‌ریه‌وه‌ و جه‌ دوه‌ لاوه‌ گریش دایبێ و ئه‌گه‌ر گه‌ره‌کش بیایا تاوێ که‌روش شانه‌شه‌ره‌ یا دارێوه‌ره‌. فلورێنتینا ئارسیا حه‌ز نه‌که‌رێ ئا‌نا‌یچه‌ به‌رۆ ته‌کوو وێش چوون  پاسه‌ ویر که‌رێوه‌ زیاوێنێ و لازمش نیه‌نی و کابینوو که‌شتیه‌که‌ی مۆجه‌هه‌زه‌ن ولێ هه‌ر جه‌ ئه‌وه‌ڵ شه‌وه‌نه‌ مه‌جبوور بی  جه‌ ئاوه‌ز و دڵسۆزی و دووروینی ئه‌دایش ده‌س وه‌شی که‌رۆ. سه‌فه‌ر ده‌سش په‌نه‌ که‌رد. فلورێنتینا ئارسیا گردوو سه‌ختیه‌کاو سه‌فه‌ره‌که‌یش پێسه‌و ته‌وه‌نێ ته‌حه‌مۆڵ که‌ردێ. سه‌برێوه‌ که‌ هه‌میشه‌ ئه‌داش و ره‌فێقه‌کانش نگه‌ران که‌رده ‌بێ. وێش نه‌دێ نیشانه‌ هیچ که‌سی. ته‌ماشاو ئاوێ که‌رێ. ته‌ماشا تمساحه‌کا که‌رێ قه‌راخوو ڕۆخانه‌ینه‌ کێشیایبێنێ و له‌مه‌و وه‌ره‌تاوێ که‌رێنی. ده‌سه‌و که‌رگه‌ ماساووه‌ره‌کا وینێنه‌ که‌ به‌ ته‌رسیوه‌ جه‌ سه‌روو گۆمه‌کانه‌ با‌ڵێ گێرێنێوه‌.  ته‌ماش  گوانداره‌کا که‌رێ که‌ به‌ گوانه ‌گه‌وره‌کاشاوه‌ شوت دێنی به‌ به‌چکه‌کاشا و موسافره‌کایچ سه‌ره‌شا سڕ مه‌نه‌ بێ. هه‌ر پاس چێوهایێ فرێ چانیشا لاشه‌و ئینسانا که‌ سه‌روو ئاوه‌و ڕۆخانه‌کانه‌ واشا که‌رده ‌بێ و بیه‌بێنێ به‌ تۆپه‌ لاسیکێنێ‌. مه‌علووم نه‌بێ به‌ بۆنه‌و وه‌باوه‌ مه‌ردێبێنی یا جه‌ جه‌نگه‌نه‌ شه‌هیدێ بیه‌بێنی.
پاسه لوێ په‌یش هه‌ر مه‌سه‌لیه‌ چه‌ خاس و چه‌ خراو ره‌بتش هه‌ن به‌ فرمینا داسایوه‌. شه‌وانه‌ وه‌ختێو که‌شتیه‌که‌ مدرێ و فره‌ی جه‌ موسافره‌کا بێ تاقه‌تینه‌ سه‌روو عه‌رشه‌و که‌شتیه‌که‌یوه‌ ئامه‌و لوا که‌رێنێ، ئاد جه‌ ساڵۆنه‌و غه‌زا وه‌رینه‌ چیروو شۆڵه‌و چراوه‌ مووشینێنه‌  ته‌ماشاو رۆمانه‌ عه‌کسدار و موبته‌زه‌ڵه‌کا که‌رینه‌ که‌ گردیشاش حفز که‌ردێ بێنێ و چه‌مێش نیایانێ یۆره‌ ئه‌وه‌ڵ تا ئاخه‌ر ئینێوه‌ وه‌روو چه‌ماش. چراوه‌ نه‌هاروه‌ری ته‌نیا چراویه‌ بێ که‌ تا سۆح ڕۆشنه‌ بێ. وه‌ختوو ئه‌وه‌وه‌نه‌‌ی ئا داستانه‌ ماته‌مبارانه که‌ فره‌ جارێ وه‌نه‌یبێنێشوه‌، شه‌خسیه‌ته‌ خیاڵیه‌کاو داستانه‌کا لابه‌رێ و ئا که‌سانه‌ که‌ شناسێ نیێشا یاگێشا و حاڵه‌تیه‌ جادوویی دێ په‌‌نه‌شا. ته‌بعه‌ن په‌ی وێش و فرمینای، نه‌قشوو ئا عێشقه‌‌ نامومکێنانه‌و بێ سه‌بووریانا گێریێنێ نه‌زه‌ره‌. بڕیه‌ شه‌وێ نامێ مه‌ته‌مبارێ و په‌ر جه‌ دڵته‌نگێ نووسێنه‌ په‌یش و دماته‌ر دڕێشا و وزێشا دلێ ئاوه‌و ڕۆخانه‌کا. ئه‌پیسه‌ ڕوه‌کاش به‌رێ سه‌ر. گاهه‌ن نه‌قشوو شازادیه‌ ئارامی گه‌مه‌ که‌رێ و گاهه‌ن نه‌قشوو نه‌جیب زادیه‌ عاشق و نه‌ته‌رسی. بریه‌ جارێچ نه‌قشه‌که‌و وێش دێ به‌ وێش: عاشقیه‌ جه‌ حاڵوو فه‌رامووشینه‌ که‌ سه‌رتاپاو لاشه‌یش گڕش گێرته‌ن. وه‌ختیه‌ هه‌وا فێنک که‌رێ  لوێ په‌ی سه‌روو عه‌رشه‌و که‌شتیه‌که‌ی و سه‌روو سه‌نده‌ڵیێوه‌ وه‌نۆزیه‌ دێ.
شه‌ویه‌شا زووته‌ر جه‌ جارا ئه‌وه‌وه‌نه‌یش ته‌مامنا بێ و بێله‌شانه‌ لوای لوێ په‌ی ده‌سبه‌ئاوی. لاو ئوتاقوو نه‌هاروه‌ریه‌که‌ینه‌ ره‌د بێنه‌، به‌ریه‌ واز بێ و ده‌سێوه‌ پێسه‌و چنگۆڵاو واشیه زلی قۆڵه‌که‌ش گێرت و کێشاش دلێ کابینه‌که‌ی و به‌ره‌که‌ش داپوه‌. جه‌ تاریکایینه‌ ته‌نیا تاواش لاشه‌و ژه‌نێوه‌ حێس که‌رۆ که‌ ئاره‌قیه‌ گه‌رمش پوه‌وه‌ بێ. که‌وت سه‌روو ته‌خته‌که‌ی و بێ مۆقه‌ده‌مه‌ و هیچ تعارفیه‌ ئه‌وه‌لین نزیکی وێش چنی ژه‌نیه‌ ته‌جرۆبه‌ که‌رد. هه‌ردویشا مانیا و نیمه‌ گیان که‌وتێ دلێ هاڵیگایه‌ که‌ بنه‌ش نه‌وێ و چه‌نه‌ش بوه‌و مه‌یگوی(ماساوی) ئێ لووته‌. کاره‌کاشا ته‌مامیا ژه‌نه‌کێ ساتیه‌ مه‌نه‌ره‌و و دماته‌ر واتش: ئیسه‌ بله‌ و هه‌رچی چیوه‌ن فه‌رامووش که‌ره‌. پاسه‌ بزانه‌ چێویه‌ت نه‌دیه‌ن و کارێوه‌ت نه‌که‌رده‌ن. ئی هه‌رمانێ‌ پاسه‌ به‌ گورتاو ئه‌نجام دریا که‌ نه‌کریێ واچێ جه‌ روه‌ بێ تاقه‌تی و کتووپڕێوه‌‌ ئی کاره‌ کریان به‌ڵکوو بێ گۆمان نه‌خشیه‌ش په‌ی مجیا بیه‌ن. ئی ئیتمینانه‌ ئیفتخاردارێ‌ فلورێنتینا ئارسیاش نگه‌ران که‌رد. چوون جه‌ ئه‌وجوو له‌زه‌تینه‌ به‌ مه‌سه‌لیه‌ یاوا بێ که‌ نه‌تاوێ باوڕش که‌رۆ و حه‌تا لاو وێچشوه‌ واچۆشوه‌ و واوه‌یش که‌رۆوه‌. ئاد پا‌نه‌یه‌ یاوابێ که‌ شه‌هوه‌تی هه‌قه‌تینی ئه‌چامنه‌ متاوۆ یاگه‌گیروو عێشقی ناهه‌قه‌تینوو فرمینا داسای بۆنه‌. هه‌ر کاموو ئیمه‌ جه‌ سلوولهایه‌ ویژێ وه‌شێ بیه‌نمێ و ئا سلوولانه‌ که‌ به‌ مه‌نزووریه‌ خاس، باش و ناباش، ئیرادی و جه‌بری ئیستفاده‌شا چه‌نه‌ نمه‌کریه‌و، بانێ به‌ خاک و په‌ی ئه‌به‌دی جه‌ به‌ین ملانێ. لوا شۆنه‌و ئا ژه‌نه‌ ده‌س درێش که‌رێره‌ تا شایه‌د چاره‌وو به‌دبه‌ختی وێش دلێ ئا غه‌ره‌یزه‌و یووزپه‌ڵه‌نگێشه‌نه‌ بێزۆوه‌. به‌ڵام نێسته‌شوه‌. هه‌رچیه‌ فره‌ته‌ر گێڵا جه‌ واقێعیه‌تی فره‌ته‌ر دووروه‌ بێ. ئا کابینه که‌ دلێشه‌نه‌ معاشقه‌شا که‌رده‌بێ‌‌ به‌ره‌که‌‌ش ته‌قیا بێ به‌ به‌ره‌و کابینیه‌ته‌ریوه‌ و مه‌علووم نه‌بی ده‌قێق کامشانه‌ و هه‌رپاسه‌ جه‌ یۆ جه‌ کابینه‌کانه‌ چوار ژه‌نێ بێنی و نه‌زانێ کامه‌شانه‌. ئیحتماڵش دا ژه‌نیه‌نه‌ به‌ نامێ روزئالبا که‌ کوڕیه‌ گولانه‌ باوشێشوه‌ بێ. به‌ڵام  یه‌قینیش نه‌وێ ئاده‌ بۆ. روی دمایین ده‌سیه‌ جه‌ ژه‌نه‌کا جه‌ که‌شتیه‌که‌نه‌ پیادێ بیێ و کاریه‌ش که‌رد که‌ جه‌ روهایێ وه‌ڵته‌رینه‌ زاتش نه‌بیه‌بێ. ده‌سش شه‌کناوه‌ په‌ی روزئالبای و هامراکاش و ئاده‌یچ فره‌ وێمانه‌ جوابش داوه‌. ئه‌ننه‌ داخه‌ لوا دڵشوه‌ که‌ نه‌زانێ چێش که‌رۆ. ئه‌فسووش وارد په‌یچێ دێر شه‌هامه‌تش پیوا که‌رده‌ن. که‌میه‌ دماته‌ر دیا په‌یشا که‌ جه‌ قه‌راخوو ده‌ره‌که‌یره‌ لوێنی و ئه‌ننه‌ دوورێوه‌ بێێ که‌ وه‌ره‌چه‌ماشوه‌ مرۆچێ که‌رێنیێوه‌ و خه‌ریک بێ په‌ی ئه‌به‌دێ جه‌ وه‌روو چه‌ماشوه‌ مه‌حفێوه‌ بێنێ. ئیحساسش که‌رد چی دنیاینه‌ ته‌نیا مه‌نه‌نوه‌ و یادوو فرمینا داسای که‌ چی چننه‌ روه‌ دمایینانه‌ مڵاسه‌ش گێرته ‌بێ به‌ چننه‌ مه‌رگینه‌کاشوه‌ واوه‌ی سه‌رش واز که‌ردوه‌.
دڵنیا بێ شه‌مه‌ی ئایه‌نده‌ فرمینا به‌ زه‌ماونێوه‌ گه‌رم و گه‌ورێوه‌ پا منیه‌و یانه‌و شوی و ئاد که‌ به‌ قه‌وۆ دنیای ئاده‌ش وه‌ش گه‌ره‌که‌ بێ و تا ئاخروو عه‌مریچ هه‌ر وه‌شش گه‌ره‌که‌نه‌ نمه‌تاونه‌ و هه‌قش نیه‌ن گیانوو وێش فه‌داش بکه‌رۆ. حه‌ساده‌ت که‌ تا ئاوه‌خته‌ به‌ شێوه‌و هه‌رسا جه‌ دڵشوه‌ ئێ به‌روه‌ گردوو لاشه‌یش گێرته‌ره‌. جه‌ خودای ڵاڵیاوه هه‌وره‌ ترێشقه‌و عه‌داڵه‌توو خودای بده‌و ملوو سه‌ره‌و فرمینایره‌. ئه‌رێ، رێک ئاوه‌خته‌ که‌ خه‌ریکه‌نه‌‌ قه‌سه‌موو عێشق و ئیتاعه‌تی په‌ی کابرایه‌ته‌ری مارۆ سه‌روو زوانی. چوون به‌ بۆنه‌و پرستیژ و باووو ئیجتماعیوه‌ شووش په‌نه‌ که‌رێ. جه‌ ویروه‌که‌رده‌ی زه‌ماونده‌و کناچێوه‌ که‌ مه‌شیایا ته‌نیا ده‌سگیرانه‌و ئادی بیایا و نه‌ هیچ که‌سێوته‌ر کارێوه‌ش په‌نه‌ ئاما بێ چه‌قوه‌ت دایانه‌ ونیش نه‌گنێ زه‌مین. جه‌باره‌ و په‌ی فرمینای خه‌یاڵێ ناوه‌شێ که‌رێوه و لای نه‌رێنێ وجوودیش گنێ هه‌رمانه‌‌. وینێنه‌ش که‌وتێنه‌ سه‌روو کاشیه‌کاه‌ کلیساکێ و داریاینه‌وه‌ و ده‌سیه‌ گۆڵێ ئیناینێ ده‌سشوه‌ و‌ په‌رێ بیه‌نێ جه‌ تۆزێو و گه‌ڵاو به‌هار نارنجه‌کا پرووسقیان و تۆڕی سه‌روو سه‌ره‌یش کیشیان سه‌روو ئا مجه‌سه‌ماره‌ که‌ جه‌ نمازخانه‌که‌نه‌ کریاینێ خاک. وه‌لێ وه‌ختیه‌ جه‌ ویرشه‌نه‌ ئینتقامش چه‌نه‌ گێرته‌ و دڵش سۆکنایش ئاما ئه‌چا گرده‌ قینێ وێشه‌ خه‌جاڵه‌تش کێشا و په‌شیمانوه‌ بێ و لای ئه‌رێنێ وجوودیش گنێ هه‌رمانه‌ و فرمینا داسای وینێ هه‌نا‌سه‌ مه‌کێشۆ و بێ مه‌حه‌لانه‌ به‌ڵام زرکوو زینه‌ جه‌ سه‌روو زه‌مینیوه‌ هۆرمێزۆوه‌ پای. نه‌. ئاد نه‌تاوێ دنیای بێ ئادێ بوینۆنه‌. وارده‌و وته‌یش نه‌وێ. ئه‌گه‌ر جاروو بار سه‌روو مێزێوه‌ نیشێره‌ تا تیکه‌یوه‌ نان بوه‌رۆ ته‌نیا به‌ بۆنه‌و ئانه‌یوه‌ بی ئه‌جیێش فرمینا داسا ئینا لاشه‌نه‌ و یا په‌ی ئانه‌یه‌ حالیش که‌رۆ به‌ بۆنه‌و ئادێوه‌ نیه‌ن ئیعتێسابوو غه‌زایش که‌رده‌ن. ئه‌غڵه‌ب پاسه‌ دڵوه‌شی وێش دێوه‌ که‌ فرمینا داسا جه‌ سه‌روه‌شی جه‌ژنه‌و زه‌ماوندێنه‌ و جه‌ شه‌وه‌ ته‌ماویه‌کاو مانگه‌و هه‌نگوێنیشه‌نه‌، یه‌ک سات، ئه‌رێ ته‌نیا یه‌ک سات ئه‌گه‌ر به‌ بۆنه‌دو عه‌زاب ویژدانیشوه‌ بیه‌ن‌ گنۆوه‌ ویروو تاپۆ مه‌عشووقه‌که‌یش که‌ ئه‌پا جۆره‌ ئیهانه‌ت یا هه‌تکێ حورمه‌تش که‌رده‌ن ‌. ئاوه‌خته‌ ئا گردوو جه‌ژن و شادیه‌ بێ‌ به‌ زه‌هروو ماریش.
هه‌واڵش یاوا په‌نه‌ فرمینا شووش که‌رده‌ن و لواینه‌ روه‌ ئورووپا. ئینه‌ ئومیدش دا په‌نه‌ گاهه‌س پی جۆره‌ بتاوۆ ئادێ فه‌رامووش بکه‌رۆ. چا وه‌خته‌نه‌ بێ سمێڵێ چه‌خماخیش نیای و جه‌ هه‌ردوی لاوه‌ چه‌ورش که‌ردێ. به‌ جوریه‌ که‌ تا ئاخروو عه‌مریش ئا سمێڵاشه‌ ئاستێوه ‌و نه‌تاشایش. ژیواو وێش فارا. نه‌خشه‌ش ئانه‌ بێ به‌ چێوهایه‌ته‌ری ئی عێشقه‌یه‌ جه‌ هۆش به‌رۆوه‌ و چێوهایه‌ته‌ری بنیه‌و یاگێش به‌ڵام ئی نه‌خشه‌ ئادش وست دلێ رایێوه‌ که‌ چه‌مه‌ڕاییش نه‌که‌رده ‌بێ. بوه‌و فرمینای جه‌ یاد و ده‌ماخشه‌نه‌ که‌م که‌م لاشێنه‌ ‌. راو وێش جه‌ زینده‌گینه‌ گم که‌ردێ بێ. نه‌زانێ جه‌ کام لاوه‌ ئیدامه‌ش بده‌و. هه‌ر شه‌ویه‌ جه‌ به‌غه‌ڵه‌و ژه‌نیه‌ن و کناچیه‌نه بێ‌ به‌ڵام دڵش سوکنایش نه‌ینه‌. یۆ چا ژه‌نانه‌ بێوه‌ژه‌نیه‌ بێ به‌ نامێ ناسارت-ێ. هه‌میشه‌ لاشوه‌ بێ. ئاده‌ ئه‌وه‌ڵین عێشقوو فلورێنتینا ئارسیای بێ. به‌ جیاتی ئانه‌یه‌ پاجۆره‌ که‌ ئه‌دایش حه‌ز که‌رێ بانه‌ ژه‌ن و شوو، هه‌ردویشا ئی هه‌رمانێ و رابێته‌ ده‌رده‌ش واردێ که‌ دانه‌ دانه‌ و به‌ ته‌نیایی پا بنیا دلێ دنیایێ و ته‌جرۆبه‌شا فره‌ته‌ر بۆ. فلورێنتینا ئارسیا خسڵه‌تهایه‌ش جه‌ وێشه‌نه‌ په‌روه‌رده‌ که‌ردێ که‌ جه‌ پیایه‌ پێسه‌و ئادی به‌دوور بێ. پیایه‌ که‌م قسه‌ و خه‌جاڵه‌تی و ناشیرین که‌ فره‌ بێتام جلێ که‌رێنه‌ و پێسه‌و پیره‌پیایا جلێ که‌رێ وه‌ر. به‌ڵام دوێ ویژه‌گیێش بێنی. یۆشا ئانه بێ‌ چه‌مێش تێژێ بێنێ و ده‌رلاد ژه‌نێوه‌ که‌ ماتڵش بێ نیشانێش که‌رێ و یاوێ په‌نه‌ش حه‌تا ئه‌گه‌ر دلێ مه‌خلۆقیه‌ فره‌یچه‌نه‌ بیایا. پی گرده‌یوه‌ فره‌ به‌ ئارامی پا نیێ وه‌روه‌ و لوی په‌ی لایشا چوون ئیحساس که‌رێ هیچ چێویه‌ پسه‌و جواو دریای و بێ مه‌حه‌لی که‌رده‌ی ژه‌نا و کناچا شه‌رم ئاوه‌ر و سوکانه‌ نیه‌ن. ئیمتازیه‌ته‌رش ئانه‌ بێ ژه‌نه‌کا فه‌وره‌ن وجوودشه‌نه‌ پیایه‌ وینێنێ که‌ گۆشه‌گیر و فره‌ په‌نه‌وازیش هه‌ن به‌ عێشقی. پسه‌و سواڵکه‌روو سه‌روو کۆڵانێ، که‌م ته‌وه‌قوع بێ پێسه‌و تووته‌ی شه‌ق وارده‌. ژه‌نه‌کا بێ ویانێ و زه‌حمه‌تێوه خاس‌ ته‌سلیمێش بێنێ. ته‌نیا حه‌ز که‌رێنێ ویژدانشا ئارام بۆ و ده‌رحه‌قشه‌نه‌ لوتفیه‌شا که‌رده‌ بۆ. ئا ئیمتیازانه‌ ته‌نیا چه‌کێ ئادی بێنێ و په‌نه‌شا نه‌به‌ردهایه‌ تاریخی و که‌س نه‌زانانێش ئه‌نجام داێبێنێ. نامێ ئا ژه‌نانه‌ وه‌ره‌ وه‌ره‌ جه‌ دلێ ده‌فته‌ریه‌ وردینه‌ یاداشت که‌رێ. عێنوانوو یاداشته‌که‌ یا ویروزه‌که‌یش یه‌ک واچێ بێ: ژه‌نه‌کا. ئه‌وه‌ڵین ویروزش جه‌باره‌و ناسارته‌ی بێوه‌ژه‌نێوه‌ بێ. په‌نجا ساڵێ دماته‌ر وه‌ختیه‌ فرمینا داسا ئه‌چا په‌ته‌ مۆقه‌ده‌سێ (ئیزدواج چنی دوکتور خوونالی) نه‌جاتش بی و شوه‌که‌ش مه‌رده‌و و نه‌جاتش بێ ده‌سشوه‌، ئاد حدووده‌ن بیسوو په‌نج ده‌فته‌رێ یاداشت یا ویروزێش بێنێ که‌ نامێ ششسه‌دوو بیسوو دوێ عێشقێش(ژه‌نی) چه‌نه‌ نووسیای‌ بێنێ . ئه‌ڵبه‌ته‌ ئاد ماجه‌ره‌هایه‌ته‌ریش ته‌جرۆبه‌ که‌ردێ بێنێ. به‌سه‌رئاماهایه‌ فره‌ زوو ویه‌ر که‌ ئیژایی و ئه‌رزشوو نووسیه‌یشا نه‌بیه‌بێ.
ساڵهای ساڵ که‌ چا زه‌مانیه‌ گوزه‌ریا و دماو مه‌رگوو دوکتور خوونالی ئاد فرمیناش ده‌عوه‌ت که‌ردێ بێ په‌ی پیاده‌ره‌وی و وارده‌ی قاوه‌یه‌ و چاگه‌نه‌ داواش جه‌ فرمینای که‌رد شووش په‌نه‌ که‌رۆ. فلورێنتینا ئارسیا به‌ ئیفتێخاروو فرمینایوه‌ و په‌ی به‌رز گێرته‌ی ئه‌رزێشوو عێشقه‌که‌یشا که‌شتیێوه‌ش ئیجاره‌ که‌رده‌ بێ و و په‌رچه‌میه‌ش هۆردا بێ و جه‌ دلێشه‌نه‌ چنی فورمینای نێشتێره‌‌. ناخوداو که‌شتیه‌که‌ی گێچ بیه‌بێ نه‌زانێ چه‌نێ نه‌جاتش بۆ ده‌سشاوه‌. وه‌روو وێشوه‌ له‌و و له‌حف دێ. فلورێنتینا ئارسیا بێ ئانه‌یه‌ له‌خشیه‌ به‌ ئه‌و وێش گردوو قسه‌کاو ناخوودایش ژنه‌وتێ و جه‌ ده‌لاقه‌کێنه‌ ته‌ماشایه‌و به‌ریش که‌رد. ده‌زگاو سه‌نجنای واکه‌یش دی. ئاسمانی ساف و بێ هه‌وروو مانگه‌و دسامبریش دی. ئاوێوه‌ش دیه‌ که‌ کریێ ته‌ ئه‌به‌د سه‌رشوه‌ کشتی خولنیوه‌.
 واتش : مه‌گنمێ را، مه‌لمێ و مه‌گێڵمێوه‌.
 فرمینا داسا مووچرکیه‌ ئامێ لاشه‌شه‌ره‌. ئا ده‌نگه‌ ئه‌وسایینشه‌ ژنی، هه‌ر ئانه‌ که‌ حه‌زره‌ته‌و عیسای نوورانیش که‌رده‌ بێ. دیا په‌ی ناخودای. چاره‌نووسشا ده‌سوو ئادیوه‌ بێ. وه‌لێ ناخودا ئاده‌ش نه‌دیه‌. ناخودا جه‌ قۆدره‌توو ئیلهاموو فلورێنتینا ئارسیای مات مه‌نه‌ بی.
فرمینا  په‌نه‌ش وات: هه‌قه‌تیته‌ن؟
فلورێنتینا ئارسیا واتش: چا وه‌خته‌و که‌ ئامانا به‌ دنیا، بینده‌ر که‌لیمیه‌م ناوردێنه‌ سه‌روو زوانیم که‌ به‌ هه‌قه‌تی نه‌بیه‌ بۆ.
ناخودا دیا به‌ فرمینا داساێ و دیش برژانگه‌کاش ئه‌وه‌ڵین وه‌ربه‌و زمسانیه‌شا نیشتێنه‌ پوه‌‌. دماته‌ر چه‌مش وست په‌ی فلورێنتینا ئارسیای، په‌ی ئا هه‌یبه‌ته‌ نه‌مێریاییشه‌، په‌ی ئا عێشقه‌ شه‌هامه‌ت داره‌یشه‌. ئاقیبه‌ت پی نه‌تیجه‌یه‌ یاوا ئانه‌ زینده‌گین که‌ جاودانه‌ن نه‌ک مه‌رده‌ی.
چه‌نه‌ش په‌رسا: وه‌لێ تۆ فکر مه‌که‌ری ئیمه‌ تا که‌ی متاومێ پی ئامای و لوایه‌ ئیدامه‌ بده‌یمێ؟
فلورێنتینا ئارسیا جواوو ئا داپه‌رسێشه‌ ئاماده‌ بێ. په‌نجاو یه‌رێ ساڵێ و حه‌فت مانگێ و یانزه‌ شه‌و روێ بێ که‌ ئا جوابشه‌ ئاماده‌ بێ.
واتش: تا ئاخروو عه‌مری!

**********
دمانووسیا:

عێشق جه‌ زه‌مانه‌و وه‌باینه یۆ جه‌ پرشه‌دارته‌رین به‌رویره‌کاو گابریل گارسیا مارکێزی به‌ره‌نده‌و خه‌ڵاتوو نۆبێلوو ئه‌ده‌بیاتین. ڕۆمانیه‌ جه‌زاب و ویرهۆرخزن که‌ رازه‌و جاودانه‌و نویسه‌ری جه‌ دنیاو ئه‌ده‌ب و هونه‌رینه‌ ئاشکرا مه‌که‌رۆ.

**********
سه‌رچه‌مه‌:

((عشق در زمان وبا‌))، گابریل گارسیا مارکێز، هۆرگێڵنای: به‌همه‌ن فه‌رزانه‌، وڵاوکه‌ره‌وه‌و قه‌قنووسی، تاران، 1386 ڕۆجیاری.